Παρασκευή 2 Ιανουαρίου 2015

Ο πορθμός του Ευρίπου



Είναι ο πιο παράξενος πορθμός της ΕλλάδαςΤα νερά του, κινούνται συνεχώς και ταυτόχρονα αλλάζουν κατεύθυνση: πότε "ανεβαίνουν" προς τα βόρεια, πότε "κατεβαίνουν προς τα νότια! 


Πιο συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί πως 22 με 23 ημέρες τον μήνα, το ρεύμα των νερών αλλάζει κάθε 6 ώρες: 
Για 6 ώρες το ρεύμα κινείται προς την μία άκρη του Ευβοϊκού κόλπου. Ακολουθεί ένα διάλειμμα 8 λεπτών όπου τα νερά "ξεκουράζονται" και μετά αλλάζουν κατεύθυνση  για να κινηθούν τις επόμενες 6 ώρες προς την άλλη άκρη του κόλπου.

Τις υπόλοιπες 6 με 7 ημέρες, όταν η Σελήνη βρίσκεται δηλαδή στο πρώτο και το τελευταίο τέταρτο, υπάρχει μια περίοδος "ακαταστασίας": το ρεύμα των νερών είναι τόσο ακανόνιστο, που μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση ακόμη και 14 φορές μέσα σ' ένα 24ωρο! Μοιάζει δηλαδή να τρελαίνονται τα νερά (γι'αυτό και η Χαλκίδα έχει το παρατσούκλι: τρελά νερά)!



Η εξήγηση του φαινομένου αυτού έχει απασχολήσει τους Έλληνες (όπως τον Αριστοτέλη και τον Ερατοσθένη) από την αρχαία εποχή.
Σήμερα η εξήγηση που δεχόμαστε (και που έχει σχέση με την Σελήνη, την οποίαν αναφέρουμε και πιο πάνω) είναι η εξής: 
Οι εναλλασσόμενες κινήσεις των νερών οφείλονται στο φαινόμενο της παλίρροιας
Καθώς, δηλαδή, το παλιρροϊκό ρεύμα έρχεται από το ανατολικό Αιγαίο προς την Εύβοια και κατευθύνεται προς τα βόρεια, χωρίζεται σε δύο μέρη: το ένα πηγαίνει από την εξωτερική πλευρά της Εύβοιας, ενώ το άλλο πηγαίνει από την εσωτερική πλευρά της (μέσα από τον κόλπο). Το ρεύμα που πηγαίνει από την εσωτερική πλευρά του νησιού, όταν μπαίνει στο νότιο μέρος του στενού κόλπου δημιουργεί ένα κύμα που σπρώχνει τα νερά προς τον βορρά.
Μετά από μερικές ώρες, φτάνει στο βόρειο τμήμα και το ρεύμα που έρχεται από την εξωτερική πλευρά, και μια μεγάλη ποσότητα νερών σπρώχνεται λόγω του σχήματος της χερσονήσου της Μαγνησίας να μπει στον Ευβοϊκό κόλπο από τα βόρεια. Έτσι, τότε, δημιουργείται ένα αντίστοιχο κύμα από τον Βορρά με κατεύθυνση τον Νότο.

Όταν τα νερά, ανεβαίνοντας ή κατεβαίνοντας τον Ευβοϊκό κόλπο, περνούν από τον στενό πορθμό του Ευρίπου, αναγκαστικά αυξάνουν την ταχύτητά τους και φτάνουν μέχρι και τα 9 μίλια (~16,50 με 17 χιλιόμετρα) την ώρα.

Αν μπερδευτήκατε με τα πολλά λόγια, η παρακάτω εικόνα τα εξηγεί πιο παραστατικά!



Γιατί "Εύριπος";
Το τοπωνύμιο «Εύριπος» (εύ + ριπή) είναι βέβαια από την αρχαία εποχή και παραπέμπει στην ορμητική φορά την οποία εμφανίζει στο σημείο αυτό"η παλίρροια. 


Η μοναδικότητα του Ευρίπου
Παλιρροϊκά φαινόμενα σαν αυτό του πορθμού του Ευρίπου υπάρχουν και σε μερικά άλλα μέρη της Γης.
Αυτό που δεν είναι πολύ γνωστό όμως είναι πως ο πορθμός αυτός έχει δύο παγκοσμίως μοναδικά χαρακτηριστικά:
Το πρώτο είναι πως την 24η ώρα (στις 12 το βράδυ δηλαδή) της τρίτης και της τελευταίας ημέρας κάθε περιόδου ακαταστασίας τα νερά αρχίζουν να ρέουν πάντα από το βόρειο προς το νότιο μέρος του κόλπου!
Το δεύτερο μοναδικό χαρακτηριστικό είναι πως στις ημέρες ισημερίας (21 Μαρτίου και 22 Σεπτεμβρίου) τα ρεύματα αλλάζουν αμέσως κατεύθυνση, χωρίς να προηγηθούν οι 8 ώρες ηρεμίας!


Η παλίρροια της Χαλκίδας είναι το κλασσικότερο παράδειγμα παλιρροϊκού ρεύματος σε ολόκληρο τον κόσμο με τις μοναδικότητες που προαναφέραμε. Ένα άλλο όμως πανέμορφο και γραφικό φαινόμενο που θα παρατηρήσει ο επισκέπτης τις δυο πρώτες ημέρες μετά το τέλος της κάθε τριήμερης ακαταστασίας, είναι ότι ο πορθμός του Ευρίπου γεμίζει από πολύχρωμες βαρκούλες που ψαρεύουν και παραδοσιακούς ψαράδες που στηρίζουν την πετονιά τους στα κάγκελα της παραλίας και γεμίζουν τα πανέρια τους με τους καρπούς της θάλασσας.


Αυτό συμβαίνει επειδή οι δύο αυτές ημέρες, που τα νερά δεν αποκτούν μεγάλη ταχύτητα (τα λεγόμενα «αργονέρια» - όρος ψαράδων και πλοηγών), θεωρούνται κατάλληλες για να ψαρέψουν τσιπούρες, λαυράκια, γοφάρια και άλλους εκλεκτούς θαλασσινούς μεζέδες που αφθονούν στην θάλασσα του πορθμού. Άλλωστε τα ψάρια του Ευβοϊκού κόλπου είναι ξακουστά για την νοστιμιά τους σε ολόκληρο το πανελλήνιο.


Η συρταρωτή γέφυρα του Ευρίπου
Από το 410 π.Χ. έχουμε την πρώτη αναφορά για γέφυρα στο στενό του Ευρίπου, όταν οι Χαλκιδείς μετά την αποχώρηση τους από την Αθηναϊκή Συμμαχία και φοβούμενοι ναυτικό αποκλεισμό ως αντίποινα, συμμαχούν με τους Θηβαίους και αποφασίζουν να οχυρώσουν την πόλη ώστε να την προφυλάξουν από μια επικείμενη εχθρική επίθεση των Αθηναίων.

Στην Βυζαντινή περίοδο και επί αυτοκρατορίας Ιουστινιανού υπάρχουν σαφείς αναφορές στην ύπαρξη γέφυρας η οποία είναι κινητή για να επιτρέπει την διέλευση των πλοίων.

Στην περίοδο της Ενετοκρατίας ενισχύεται η γέφυρα και κατασκευάζονται πύργοι στις άκρες της.



Στα μέσα του 19ου αιώνα οι Γάλλοι κατασκευάζουν μία περιστρεφόμενη μεταλλική γέφυρα.


Βγαίνει όμως ελαττωματική και κατεδαφίζεται από τους Ιταλούς για να κατασκευαστεί καινούρια χειροκίνητη περιστρεφόμενη γέφυρα.


Δυστυχώς όμως μαζί με την παλιά γέφυρα των Γάλλων κατεδάφισαν και τους μεσαιωνικούς πύργους των Ενετών...


Το 1959 ξεκινούν οι διαδικασίες κατασκευής νέας γέφυρας και το 1963 γίνονται τα εγκαίνια. 


Η καινούρια γέφυρα (η σημερινή παλιά...) είναι συρταρωτή.

Δείτε σε βίντεο την λειτουργία της:



Και για τους πιο περίεργους:
Δείτε σε ζωντανή 24ωρη μετάδοση την γέφυρα του Ευρίπου από ψηλά!
ΚΛΙΚ στην εικόνα:


Και λίγο ρετρό...

Η γέφυρα στις αρχές του 1900


Η γέφυρα γύρω στο 1920


...Και λίγη ιστορία:
 Μάχη με τις φάλαινες στον πορθμό του Ευρίπου!
Στις 9/12/1955 μία φάλαινα είχε την ατυχή έμπνευση να περάσει από τα στενά της Χαλκίδας! Ο κόσμος πανικοβλήθηκε από το "τέρας" όπως έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής και επενέβη ολόκληρος στρατός με τουφέκια και μπαζούκας για να την κυνηγήσουν ή να την σκοτώσουν! 
Όπως γράφει η "Ακρόπολις" της εποχής: «Αι εκπυρσοκροτήσεις των μπαζούκας και αι ριπαί των πολυβόλων έδιδον την εντύπωσιν κανονικής μάχης. Έκπληκτοι οι Χαλκιδείς παρηκολούθουν την πρωτότυπη αυτή ναυμαχία». (Ακρόπολις 9.12.1955). 



Την επόμενη ημέρα (10/12) πήρε μέρος στην μάχη κατά του "τέρατος" και το πυροβολικό με ένα κανόνι. Η φάλαινα όμως δεν έδινε δεκάρα τσακιστή για όλα αυτά και συνέχιζε να κάνει βόλτες στα νερά του Ευβοϊκού σπέρνοντας πανικό στους αποσβολωμένους Χαλκιδείς οι οποίοι παρακολουθούσαν από το τίποτα σκηνές κανονικής μάχης από θαλάσσιες και επίγειες δυνάμεις εναντίον της καημένης της φάλαινας! Τελικά μετά από μερικές ημέρες έφυγε, ρεζιλεύοντας λιμεναρχείο και στρατό και με την απόφαση, φανταζόμαστε, να μην ξαναπεράσει από εκείνα τα νερά...


Μετά από έναν χρόνο (1956) καινούρια φάλαινα διέπλευσε τον Ευβοϊκό κόλπο. Καινούρια μάχη με πυροβολισμούς και βλήματα μπαζούκας...
Η φάλαινα, παρ' όλα αυτά, πέρασε με την ησυχία της τον πορθμό του Ευρίπου και κατευθύνθηκε προς την νότια έξοδο του κόλπου!



Η Χαλκίδα και ο πορθμός του Ευρίπου μια γλυκιά ώρα της μέρας...

Για την παραπάνω ανάρτηση πήραμε πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό από τους παρακάτω ιστότοπους:
http://el.wikipedia.org
http://www.evia-guide.gr
http://antonios-antoniou.gr
http://myblogmihalis10.wordpress.com
http://stoprotothranio.blogspot.gr
http://www.eviaportal.gr
http://www.skakistikiakadimia.gr

http://olne.gr
http://skopelos-news.blogspot.gr
http://mihalis10.wordpress.com
http://local.e-history.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου